Κοινωνική Εργασία με Ομάδες: Αρχική φάση

Εικόνα Άγγελος Κουτουμάνος

Παρακάτω, περιγράφονται οι στόχοι του κοινωνικού λειτουργού κατά την αρχική φάση της ομάδας, δηλ. την προκαταρκτική συνεδρία. Σκοπός της προκαταρκτικής συνεδρίας είναι να διαπιστώσει ο κοινωνικός λειτουργός, εάν κάποιο άτομο είναι κατάλληλο για την ομάδα.

Αρχική συνεδρία.

Οι ειδικοί στόχοι για τον κοινωνικό λειτουργό, σε αυτή τη φάση, μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

  1. Να ανακαλύψει και να εξετάσει προκαταρκτικά με όλα τα υποψήφια μέλη τα προβλήματα που τους απασχολούν.
  2. Να συμφωνήσει με τα υποψήφια μέλη ως προς τη δυνατότητα αντιμετώπισης των προβλημάτων τους, στο πλαίσιο και το μέτρο δυνατοτήτων της ομάδας.
  3. Να δώσει στα υποψήφια μέλη γενικές πληροφορίες για τη λειτουργία και τους σκοπούς τής ομάδας (π.χ. ωράριο συνεδριών, εχεμύθεια, ρόλοι μελών, σκοποί ομάδας, κ.λπ.).

Σύνθεση της ομάδας.

Σε αυτή τη φάση, ο κοινωνικός λειτουργός πρέπει να αποφασίσει για τον τύπο και την τελική σύνθεση της ομάδας, δηλ. να επιλέξει στην πράξη τα άτομα που θα απαρτίζουν την ομάδα. Καταρχήν, μία βασική παράμετρος της σύνθεσης της ομάδας, αφορά το μέγεθός της. Είναι καλό να έχει κάποιος κατά νου, ότι μια μεγαλομεγέθης ομάδα μπορεί να αποδειχθεί “δυσκίνητη”, ως προς την ταχύτητα με την οποία περνά από τη μία φάση στην άλλη, π.χ. γνωριμία μελών, αναγνώριση προβλημάτων, θέσπιση στόχων, θεραπευτική διαδικασία, κλείσιμο κ.λπ..

Ένας γενικός κανόνας είναι, ότι σε μία ομάδα με σχετική ομοιομορφία ως προς τα προβλήματα, τα μέλη μπορούν να ανέρχονται έως τα δέκα τον αριθμό. Αντιθέτως, μία ομάδα με μικρή ομοιομορφία προβλημάτων δεν πρέπει, κατά κανόνα, να ξεπερνά τα πέντε μέλη.

Ένας δεύτερος κανόνας είναι, ότι συχνά οι στόχοι επιτυγχάνονται ευκολότερα όταν υπάρχει ομοιομορφία μεταξύ των επιμέρους στόχων των μελών.

Σημειωτέον, ότι όπως όλοι οι κανόνες με τον ίδιο τρόπο κι αυτοί εδώ, έχουν μερική ισχύ και δεν ισχύουν καθολικά για όλες τις ομάδες. Ενδεικτικώς, σχετικά με την επιλογή του τύπου της ομάδας:

  • Βάσει στόχων υπάρχουν οι "ομάδες αναψυχής" (leisure groups), οι "ομάδες συζήτησης ή ανάπτυξης" (discussion groups), οι "ομάδες δράσης" (action groups). Π.χ. ομάδα αναψυχής για εφήβους με ελεύθερο χρόνο ή ομάδα γονέων με παιδιά χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών ή μία ομάδα εθελοντών για τη στήριξη του προγράμματος "Βοήθεια στο Σπίτι". 
  • Βάσει διάρκειας λειτουργίας, υπάρχουν οι "ομάδες περιορισμένου χρόνου" και οι "ομάδες εκτεταμένου χρόνου". Π.χ. συναντήσεις διάρκειας μερικών εβδομάδων για σπουδαστές, που δίνουν εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ή ενός ολόκληρου έτους για γονείς με παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς.
  • Βάσει λειτουργίας, υπάρχουν οι "ανοικτές ομάδες" και οι "κλειστές ομάδες" (μόνο για μέλη). Π.χ. συναντήσεις γονέων σε ένα σχολείο, όπου μπορούν να έρθουν όσοι από τους κηδεμόνες των μαθητών επιθυμούν. 

Σχηματισμός ομάδας.

Η φάση αυτή καθορίζεται από την πρώτη επαφή της ομάδας, την αναγνώριση των προς επίλυση προβλημάτων, και τη σχετική μονιμοποίηση των μελών της ομάδας και του ωραρίου. Κατά την πρώτη συνάντηση της ομάδας, τα μέλη παροτρύνονται από τον κοινωνικό λειτουργό ή άλλα μέλη της ομάδας, να μιλήσουν για τα προβλήματα, που επιθυμούν να λύσουν στο πλαίσιο της ομάδας. Ο κοινωνικός λειτουργός με τη βοήθεια των μελών της ομάδας πρέπει, να καθορίσει και να ταυτοποιήσει τα προβλήματα, ώστε να είναι αναγνωρίσιμα από όλα τα μέλη τής ομάδας για κάθε μέλος χωριστά. Στη φάση αυτή διαδρά και ένα στοιχείο αμφιβολίας στα μέλη, ως προς το αν θα συνεχίσουν να συμμετέχουν στην ομάδα. Πρόκειται για τη "συνθήκη προδέσμευσης".

Σε αυτή τη φάση, απαιτείται συστηματοποιημένο πρόγραμμα αφενός, ως προς τη συμμετοχή όλων των μελών και την αποφυγή των περιστασιακών παρουσιών από τα μέλη, και συγκεκριμένο πρόγραμμα συναντήσεων αφετέρου, αποδεκτό στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό από τα μέλη της ομάδας, ειδικώς ως προς την προτίμησή τους ως προς την ώρα και τη μέρα συνάντησης.

Τέλος, χρειάζεται ένα οργανωμένο και ευέλικτο, αν χρειαστεί, πρόγραμμα συνεδριών, ειδικώς ως προς το αντικείμενο της κάθε συνεδρίας ή έστω τη φάση της διεργασίας της ομάδας, που θα αφορά η εκάστοτε συνάντηση (π.χ. αναγνώριση προβλημάτων).

Επιλογή τόπου συνάντησης.

Πρόκειται ίσως για μία εκ των περισσότερο κρίσιμων παραμέτρων κατά τη αρχική φάση διεργασίας της ομάδας. Ένα μέρος της πρώτης εικόνας ή άποψης που θα σχηματίσουν τα μέλη θα επηρεαστεί ή βασιστεί σε αυτή την παράμετρο. Δυστυχώς, ένα συχνό πρόβλημα αποτελεί η ακαταλληλότητα ενός χώρου για τις συναντήσεις της ομάδας.

Συνηθέστερα προβλήματα, ως προς αυτό αποτελούν:

  • Η κακή κατασκευή τού χώρου
  • Ο ελλιπής εξοπλισμός τού χώρου Ο κοινωνικός λειτουργός, μόνος ή σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας, ανάλογα με το επίπεδο της σχέσης μαζί τους και το επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων των μελών μεταξύ τους, είναι υπεύθυνος για την οργάνωση του χώρου, ώστε να ένας δεδομένος χώρος να μπορέσει να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της ομάδας. Το προσωπικό μεράκι, ο επαγγελματισμός, ο χρόνος και οι ικανότητες του κοινωνικού λειτουργού, συχνά τίθενται υπό σκληρή δοκιμασία ως προς αυτή την παράμετρο. Ωστόσο, η επίδραση ενός φιλόξενου, αξιοπρεπούς και κατάλληλου χώρου για τις συναντήσεις τής ομάδας είναι φανερή από την πρώτη μόλις συνάντηση της ομάδας, τόσο σε προσωπικό επίπεδο σε κοινωνικό λειτουργό και μέλη (αίσθημα ευεξίας) όσο και για τη διεργασία της ομάδας (αίσθημα φιλοξενίας, αίσθημα προσωπικού χώρου, κ.α.).

  • Τίτλος: Κοινωνική Εργασία με Ομάδες: Αρχική φάση ομάδας
  • Διδάσκων – Επιμέλεια: Άγγελος Γ Κουτουμάνος 
  • Μάθημα: Εργαστηριακή Πρακτική Άσκηση 
  • Τμήμα: Κοινωνικής Εργασίας της ΣΕΥΠ του ΤΕΙ Πάτρας
Διαφήμιση — Ζητήστε προσφορά

Ψηφιακό Γραφείο ® NOESI.gr | Τι είναι και πώς λειτουργεί;

Εικόνα NOESI.gr

Ψηφιακό Γραφείο ® NOESI.gr.Το Ψηφιακό Γραφείο ® NOESI.gr βασίζονται σε μία διαδικτυακή πλατφόρμα τηλεργασίας, προσαρμοσμένη στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης. Η πλατφόρμα παρέχει πρόσβαση σε εργαλεία που λειτουργούν εξ αποστάσεως, μέσω internet. Το Ψηφιακό Γραφείο μπορεί να συνδέεται και να υποστηρίζεται από τη Γραμματεία του NOESI.gr, ώστε να εμπλουτίζεται διαρκώς με νέο υλικό. Παρέχεται με την τεχνική υποστήριξη της Google.

Εφαρμογές του Ψηφιακού Γραφείου από το NOESI.gr.

Εικόνα συνδέσμου προς επίσκεψη.​ Μάθετε περισσότερα.

Βρείτε ένα θέμα άμεσα!