Το "Παιδιατρικό Ινστιτούτο" οργανώνει σεμινάριο με τίτλο "Όραση, Μαθησιακές Δυσκολίες και Αισθητηριακή Ολοκλήρωση" με εισηγητή τον Βασίλη Κόκοτα, οπτομέτρη, στις 21 και 22 Ιουνίου 2014 στις εγκαταστάσεις του, στον Αγιο Στέφανο Αττικής. 

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:
Βασίλης Κόκοτας, Optometrist, DOptom.c, Clinical Associate OEPF/COVD

ΠΟΙΟΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΝ:
Οπτικοί, οπτομέτρες, οφθαλμίατροι, και ειδικοί αποκατάστασης όπως εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, παιδαγωγοί τυπικής αγωγής, γυμναστές τυπικής και ειδικής αγωγής, καθώς και φοιτητές.

Περιγραφή του Σεμιναρίου

Η καλή όραση είναι απαραίτητη για να φτάσει ένα παιδί στο πλήρες δυναμικό του. Περισσότερο από ογδόντα τοις εκατό των πληροφοριών που λαμβάνουν τα παιδιά για τον κόσμο γύρω τους προέρχεται από τα μάτια τους. Για αυτό το λόγο το οπτικό σύστημα αποτελεί το πιο μελετημένο αισθητηριακό σύστημα από πολλές ιατρικές, εκπαιδευτικές και θεραπευτικές κοινότητες.

Στον τομέα της αποκατάστασης, εκπαιδευτές τυπικής και ειδικής αγωγής, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι, γυμναστές καθώς και γονείς χρησιμοποιούν την όραση ως το κύριο μέσο για μάθηση τόσο σχολική όσο και λειτουργική (π.χ. αυτό-υπηρέτηση, επικοινωνία, κοινωνικοποίηση, κλπ). Οι περισσότεροι όμως δεν γνωρίζουν τις πτυχές των δυσκολιών της όρασης και πως αυτές μπορούν να επηρεάσουν μαθησιακούς, επικοινωνιακούς, λειτουργικούς και συναισθηματικούς/κοινωνικούς τομείς.

Παιδιά που συνήθως παρουσιάζουν δυσκολίες λειτουργικής όρασής μπορεί να έχουν επίσης διάγνωση:

• μαθησιακών δυσκολιών (δυσλεξία, δυσγραφία, κλπ.)
• δυσλειτουργίας αισθητηριακής ολοκλήρωσης
• διάσπασης προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα
• αυτισμού
• ψυχοκινητικής καθυστέρησης
• νευρομυικών παθήσεων και εγκεφαλικής παράλυσης
• γενετικών συνδρόμων
• προωρότητας
• δύσκολης συμπεριφοράς και ψυχοκοινωνικών αδυναμιών

Είναι πλέον αποδεδειγμένο ότι οι οπτικοί παράγοντες που μπορούν να ελαττώσουν την ικανότητα ενός παιδιού για μάθηση περιλαμβάνουν

1. μειωμένη οπτική οξύτητα,
2. μειωμένη οπτική απόδοση και
3. ανεπαρκής επεξεργασία οπτικών πληροφοριών.

Τα πιο κοινά προβλήματα με την όραση των παιδιών είναι εκείνα που επηρεάζουν την ικανότητα να βλέπουν καθαρά και με ακρίβεια, και η οποία ονομάζεται οπτική οξύτητα και απόδοση. Αυτή η ικανότητα επηρεάζεται από την υγιεινή των ματιών (π.χ. μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός, κλπ.) αλλά και από τον τρόπο που κινούνται τα μάτια μαζί, όπως από μακριά-κοντά και αντίστροφα, ή να διατηρούν εστίαση σε μία δραστηριότητα όπως το διάβασμα.

Στην πραγματικότητα, μελέτες έχουν δείξει ότι εβδομήντα πέντε τοις εκατό του χρόνου στην τάξη δαπανάται στην ανάγνωση και στη γραφή σε κοντινή απόσταση και σε εργασίες που απαιτούν το παιδί να χρησιμοποιεί εναλλακτική εστίαση από κοντινή απόσταση.

Ανεπαρκής οπτική απόδοση μπορεί να οδηγήσει σε συγκεκριμένα συμπτώματα, όπως οπτική κόπωση. Καθώς το οπτικό σύστημα κουράζεται, κουράζεται επίσης το ψυχολογικό σύστημα με άμεση επίπτωση στο κίνητρο, την προσοχή και την κατανόηση.

Υπάρχουν επίσης και άλλα προβλήματα όρασης που μπορούν να παρεμβαίνουν στην ικανότητα του παιδιού να μαθαίνει, και περιγράφονται ως προβλήματα επεξεργασίας οπτικών πληροφοριών.

Παιδιά τα οποία δεν αποδίδουν επαρκώς στην τάξη θα πρέπει να εξετάζονται για προβλήματα επεξεργασίας οπτικών πληροφοριών. Ο συμπεριφορικός οπτομέτρης εστιάζεται ιδιαίτερα στην όραση και τη μάθηση.

Μερικές από τις αξιολογήσεις που επιτελεί ο συμπεριφορικός οπτομέτρης περιλαμβάνουν εκτιμήσεις των παρακάτω:

Οπτικό-Χωρικές δεξιότητες

• επιτρέπουν στο παιδί να αναπτύσσουν εσωτερική και εξωτερική αντίληψη του χώρου
• είναι σημαντικές για την ανάπτυξη καλού κινητικού συντονισμού, ισορροπίας και κατευθυντικότητας

Δεξιότητες Οπτικής - ανάλυσης

• είναι θεμελιώδεις δεξιότητες που επιτρέπουν στο παιδί να μαθαίνει να αναγνωρίζει τα γράμματα και τους αριθμούς, και τελικά ολόκληρες λέξεις.
• άλλες δεξιότητες οπτικής ανάλυσης περιλαμβάνουν οπτική διάκριση, οπτικό φόντο, οπτικό κλείσιμο, οπτική μνήμη και οπτική απεικόνιση (οπτικοποίηση). Η οπτική μνήμη και η οπτικοποίηση αφορούν την ικανότητα ενός παιδιού να αναγνωρίζει και να κάνει οπτική ανάκληση πληροφοριών. Η γραφή απαιτεί ανάκληση οπτικών πληροφοριών, όπως η αναγνώριση λέξεων στην ανάγνωση (το ταίριασμα της λέξης στην σελίδα με την αποθηκευμένη εικόνα στον εγκέφαλο). Η οπτικοποίηση, ή η νοητική ικανότητα ταύτισης μιας οπτικής εικόνας, είναι σημαντική στην ανάγνωση, στην κατανόηση και στα μαθηματικά.

Οπτική προσοχή και ταχύτητα επεξεργασίας

• η εκμάθηση εργασιών απαιτούν τα παιδιά να μετατοπίζουν την προσοχή τους από τη μία εργασία στην άλλη. Στην ανάγνωση, για παράδειγμα, η προσοχή ενός παιδιού πρέπει να μετατοπιστεί από εικόνα σε εικόνα, λέξη σε λέξη, παράγραφο σε παράγραφο και σελίδα.
• η ταχύτητα της οπτικής επεξεργασίας αφορά το χρόνο που χρειάζεται ένα παιδί για να αναλύσει και να ερμηνεύσει οπτικές πληροφορίες.
• αργή ταχύτητα οπτικής επεξεργασίας μπορεί να επηρεάσει τον αυτοματισμό της ανάγνωσης και μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αντιγραφή από τον πίνακα

Οπτική-κινητική ολοκλήρωση

• η ικανότητα του παιδιού να ενσωματώνει δεξιότητες επεξεργασίας οπτικών πληροφοριών με κίνηση. Παραδείγματα περιλαμβάνουν το πιάσιμο μιας μπάλας, αλλά –σε πιο αφηρημένο και υψηλότερο επίπεδο - είναι το γράψιμο.

Αυτές οι δεξιότητες μελετώνται εκτενώς και το κάθε παιδί συγκρίνεται με παιδιά της ηλικίας του. Μετά από την αξιολόγηση, μπορεί να συστηθεί πρόγραμμα θεραπείας με την πρόθεση να αναπτυχθούν οι ικανότητες που παρουσιάζουν ελλείψεις.

Η όραση και η μάθηση είναι εξαιρετικά σύνθετες λειτουργίες, με δύσκολους ορισμούς και ορολογίες, που συχνά προκαλούν σύγχυση σε γονείς, θεραπευτές και εκπαιδευτικούς και οι οποίοι αναζητούν λύσεις για δυσκολίες στη μάθησης των παιδιών τους.

Ο ρόλος του συμπεριφορικού οπτομέτρη στην αξιολόγηση ενός παιδιού με μια μαθησιακή δυσκολία είναι να διαπιστώσει εάν υπάρχουν οποιαδήποτε οπτικοί παράγοντες που μπορούν να επιδράσουν στην ικανότητα του παιδιού για μάθηση. Ο συμπεριφορικός οπτομέτρης είναι μέλος της εκπαιδευτικής ομάδας του παιδιού. Γονείς, θεραπευτές, και εκπαιδευτικοί αλληλεπιδρούν τόσο στην αναγνώριση δυσκολιών στη λειτουργική όραση όσο και στην χρήση θεραπευτικών προτάσεων όρασης για την διευκόλυνση της μάθησης.

Η έγκυρη αναγνώριση, αξιολόγηση και συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας του παιδιού δεν θα βελτιώσει μόνο την απόδοση του οπτικού συστήματος αλλά και όλων των δεξιοτήτων που εξαρτώνται από αυτό.

Το σεμινάριο αυτό προσφέρει την ευκαιρία της γνωριμίας με τη λειτουργική/συμπεριφορική οπτομετρία και των τρόπων που μπορείτε να βοηθήσετε τους ασθενείς/μαθητές σας.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
21-22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΧΩΡΟΣ:
Παιδιατρικό Ινστιτούτο, Άγιος Στέφανος Αττικής.

Τι περιλαμβάνει το Σεμινάριο

Η πρώτη μέρα του σεμιναρίου είναι αφιερωμένη σε βασικές γνώσεις ανατομίας, φυσιολογίας και νευρολογίας της όρασης. Γίνεται αναφορά στις λειτουργικές δομές του οφθαλμού και το ταξίδι του οπτικού σήματος προς τον εγκέφαλο. Η οπτική οδός αναλύεται δίνοντας βάση στην αρχική διαφοροποίηση της περιφερειακής από την κεντρική όραση έτσι ώστε στη συνέχεια οι συμμετέχοντες να καταλάβουν την περαιτέρω επεξεργασία σε εγκεφαλικό επίπεδο. Αναλύεται η εμπλοκή διαφόρων εγκεφαλικών περιοχών και η επίδραση των άλλων αισθητηριακών πληροφοριών (ακοή, ιδιοδεκτικότητα, αιθουσαίο σύστημα, κλπ.) στην δημιουργία αυτού που αποκαλούμε όραση. Η οπτική αντίληψη και τα γνωσιακά κομμάτια της όρασης γίνονται έτσι πιο εύκολα αντιληπτά και οι συμμετέχοντες αποκτούν μια πιο πρακτική αίσθηση των εννοιών οπτικού φόντου και της απόδοσης προσοχής. Στη συνέχεια το σεμινάριο καλύπτει την αναπτυξιακή πλευρά της όρασης και τα στάδια μέσα από τα οποία αυτή ωριμάζει και εξελίσσεται φυσιολογικά ή αντισταθμιστικά όταν υπάρχουν δυσλειτουργίες. Στο πρακτικό μέρος της πρώτης ημέρας οι συμμετέχοντες εκπαιδεύονται σ' ένα βαθμονομημένο ερωτηματολόγιο και ένα αξιολογικό τεστ οφθαλμοκίνησης που θα τους βοηθήσει να εντοπίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια και αξιοπιστία τα περιστατικά που χρήζουν παραπομπής και συνδιαχείρισης με τους οπτομέτρες.

Η δεύτερη μέρα του σεμιναρίου είναι εντοπισμένη στο κομμάτι της μάθησης με μεγάλη έμφαση στους μηχανισμούς και τις παραμέτρους που εμπλέκονται στην ανάγνωση. Πολλές φορές οι δυσκολίες ανάγνωσης αντιμετωπίζονται ως δυσκολίες φωνολογικής διαδικασίας και μόνο, υποβαθμίζοντας τον ρόλο της αισθητηριακής λειτουργίας. Για το λόγο αυτό δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις παραμέτρους της οπτικής απόδοσης προσοχής, της οφθαλμοκίνησης, της επεξεργασίας της οπτικής πληροφορίας σε πρώιμο και μεταγενέστερο στάδιο και της αλληλεπίδρασης με την ακουστική και λεκτική επεξεργασία. Προβλήματα όπως η αργή ανάγνωση, τα προβλήματα συλλαβισμού, οι καθρεπτισμοί, η δυσαριθμησία, και πολλά άλλα, εξετάζονται μέσα από μια άλλη οπτική γωνία η οποία συνεισφέρει σημαντικά στην αποτελεσματική αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών. Η μισή μέρα είναι αφιερωμένη στην κατανόηση της λογικής των θεραπευτικών τεχνικών που μπορούν να εφαρμοστούν παράλληλα με την εργοθεραπευτική παρέμβαση. Η φιλοσοφία του vision therapy και η εφαρμογή του γίνεται με τρόπο πρακτικό μέσα από την επίδειξη ενδεικτικών δραστηριοτήτων που μπορούν να εφαρμοστούν. Απώτερος σκοπός είναι στο τέλος του διημέρου οι συμμετέχοντες να μπορούν να κατανοήσουν βασικές αρχές της λειτουργίας της όρασης και της εμπλοκής της στη διαδικασία της μάθησης και της ανάγνωσης, έτσι ώστε να μπορούν να συνεργαστούν με τον τομέα της οπτομετρίας πιο αποδοτικά και ωφέλιμα σε επίπεδο τόσο διάγνωσης όσο και αποκατάστασης.

ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ:
Μέτριο

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΑ ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ:
1.30 (AOTA APPROVED CONTINUING EDUCATION PROVIDER)

ΕΓΓΡΑΦΕΣ, ΔΙΔΑΚΤΡΑ, ΟΡΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ:
Κάνε κλικ στο σύνδεσμο "ΕΓΓΡΑΦΕΣ" στην ιστοσελίδα του Παιδιατρικού Ινστιτούτου.

Σύντομα Βιογραφικό Εισηγητή

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973 και αποφοίτησε από το Instituto Regionale di Studi Ottica e Optometria στην Ιταλία το 1995 με πτυχίο οπτικού – οπτομέτρη. Το 1998 γίνεται δεκτός ως Clinical Associate από το Optometric Extension Program Foundation και το College of Optometrists in Vision Development στις Η.Π.Α. Το 2002 του απονέμεται στην Washington D.C. το πρώτο βραβείο Kraskin και το 2004 συγκαταλέγεται στο Contemporary Who’s Who των επαγγελματιών υγείας. Το 2008 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Η τέχνη και η τεχνική της σκιασκοπίας». Συνεχίζει τις μεταπτυχιακές του σπουδές και πρόσθετα, αναπτύσσει σε συστηματική βάση το διαδικτυακό study group με επιστήμονες από το εξωτερικό. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, ενώ έχει παρουσιάσει δεκάδες διαλέξεις, σεμινάρια και κλινικά φροντιστήρια σε οπτικούς, οπτομέτρες, οφθαλμίατρους, και ειδικούς αποκατάστασης (εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους, κ.α.), τόσο στην Ελλάδα και την Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Σήμερα ολοκληρώνει την διδακτορική του διατριβή και εργάζεται κλινικά στον τομέα της αποκατάστασης και διόρθωσης της όρασης, αλλά και ως επιστημονικός σύμβουλος σε μεγάλη εταιρεία κατασκευής οφθαλμικών φακών. Συνεργάζεται ως επιβλέπων καθηγητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Humanities, Social & Health Sciences (Bolton University) στο New York College. Παράλληλα, λειτουργεί συμβουλευτικά σε ιδιωτικά κέντρα αποκατάστασης ατόμων με νευροκινητικές και αναπτυξιακές διαταραχές, ενισχύοντας και συμπληρώνοντας τα θεραπευτικά προγράμματα.