νόηση, ετών 18:)

To παρακάτω κείμενο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Καθημερινή", της συνέντευξης την οποία έλαβε η δημοσιογράφος κυρία Λίνα Γιάνναρου από τον ψυχίατρο τ. Δ/ντή της Ιατρικής Υπηρεσίας στο " Δαφνί" κύριο Χαρίλαο Βαρουχάκη (ημερομηνία δημοσίευσης: 03/03/2007 ). Μεταξύ των άλλων κράτησα μία φράση και την αναδεικνύω σε ερώτημα επειδή την θεωρώ Ζωτικής Σημασίας. "Πώς δε θα αποασυλοποιηθούν άλλου άνθρωποι"; Κύριοι διαχειριστές της εξουσίας ,που αποφασίζετε για την τύχη των ΑΜΕΑ στή χώρα μας, απαντήστε στον κύριο Βαρουχάκη αλλά και στους ανθρώπους που ατύχησαν διπλά μέσα στην ατυχία τους επειδή εξαρτάται από σας, η ανθρώπινη και αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Μην κωφεύετε άλλο, φτάνει πιά. Σταματήστε να πατάτε πάνω στα ΑΜΕΑ για να κατασκευάζετε μέρος του πολιτικού σας προφίλ και τίποτα περισσότερο από λίγα ψίχουλα και μια χούφτα στάχτη στα μάτια μας . «Βίαιη αποασυλοποίηση χωρίς πρόγραμμα» Ο κ. Χαρίλαος Βαρουχάκης, ψυχίατρος και τ. διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας στο Δαφνί, μιλάει στην «Κ» για τον χώρο που υπηρέτησε 40 χρόνια Της Λινας Γιανναρου Γνωρίζει τον πολύπαθο χώρο της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα όσο λίγοι. Σαράντα χρόνια στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής («στο Δαφνί μπήκα και από εκεί βγήκα»), αρχικά ως ψυχίατρος και αργότερα ως διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας, έχει ζήσει τα πάντα - από την εποχή των ασύλων τύπου Λέρου έως τις πρώτες απόπειρες ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και το πρόγραμμα αποασυλοποίησης. Με αφορμή το τραγικό περιστατικό του θανάτου του 22χρονου Στέλιου Μαστορόπουλου σε οικοτροφείο αποκατάστασης πριν από λίγες ημέρες, η «Κ» μίλησε με τον κ. Χαρίλαο Βαρουχάκη για το σύστημα της ψυχιατρικής περίθαλψης στη χώρα μας. - Κύριε Βαρουχάκη, πώς κρίνετε τη φροντίδα των ψυχικά πασχόντων στην Ελλάδα; - Δυστυχώς, δεν είναι μόνο ο Στέλιος. Είναι πάρα πολλά τα φαινόμενα δυσπραγίας στην οργάνωση του συστήματος της ψυχιατρικής περίθαλψης. Τα πράγματα οδεύουν από το κακό στο χειρότερο. Κοινωνία και πολιτεία εξακολουθούν να συναγωνίζονται σε ανεπαρκή και απρόθυμη συμπαράσταση στους ψυχικά πάσχοντες. Η κοινωνία εύκολα δακρυρροεί, αλλά πολύ δύσκολα συμμετέχει στο υλικό και ηθικό κόστος που συνεπάγεται η πραγματική συμπαράσταση στην οδύνη του άλλου ανθρώπου. Το ίδιο και το κράτος. Οι προσπάθειες που ξεκίνησαν εδώ και 20 χρόνια για να βρουν στον ήλιο μοίρα αυτοί οι άνθρωποι, συνεχώς ματαιώνονται. - Τι εννοείτε; - Το πρόγραμμα ψυχιατρικής μεταρρύθμισης είναι σχέδιο επί χάρτου. Αγνοεί την πραγματικότητα. Ο βασικός στόχος είναι η κατάργηση των ψυχιατρείων, που συνεπάγεται την οργάνωση υπηρεσιών που θα τα αντικαταστήσουν. Αυτές οι υπηρεσίες ούτε καν σχεδιάστηκαν. Δεν είναι αυτοσκοπός η κατάργηση των ψυχιατρείων. Το θέμα είναι αυτοί οι ασθενείς να ζουν καλύτερα. Το μόνο όμως που έγινε είναι να καταργηθούν βίαια δύο-τρία ψυχιατρεία και να μεταφερθούν οι χρόνια άρρωστοι από τα γιγάντια άσυλα σε μικρότερες δομές. Υλοποιήθηκε δηλαδή ένα μέρος της αποασυλοποίησης και όχι το πιο δύσκολο. Το δύσκολο, δηλαδή το πώς δεν θα ασυλοποιηθούν άλλοι άνθρωποι, δεν έχει καν τύχει μελέτης. - Λέτε ότι έχουν δημιουργηθεί νέα, μικρά άσυλα; - Μα δεν έχουν καν οριστεί οι κτιριακές προδιαγραφές που αυτές οι δομές πρέπει να πληρούν! Ακόμα και ένα ξενοδοχείο έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές. Είναι απαράδεκτο ένα οικοτροφείο να μην έχει αυλή. Δεν είναι σπίτι, πρέπει να οριστεί τι χώρους πρέπει να έχει, πώς να συνδέονται μεταξύ τους, πόσοι άνθρωποι να είναι σε κάθε θάλαμο. Δεν προβλέπεται επίσης η υποχρεωτική πρόσληψη ψυχιάτρου ούτε καν γιατρού. Και στους χρόνια αρρώστους τα προβλήματα σωματικής υγείας είναι μεγάλα. - Οι ασθενείς δηλαδή δεν ζουν σήμερα καλύτερα απ' ό,τι 20 χρόνια πριν; - Ασφαλώς, οι υλικές διαστάσεις του προβλήματος έχουν βελτιωθεί. Το σώμα των αρρώστων αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερο σεβασμό. Το πρόσωπό τους, όμως, αυτό που διακρίνει τον άνθρωπο από τα άλλα έμβια όντα, παραμελείται με ακόμα χειρότερο τρόπο. Σ' ένα οικοτροφείο, τη ζωή την προσδιορίζουν οι ανάγκες των ενοίκων. Αυτή τη στιγμή καλύπτονται οι βασικές ανάγκες των ασθενών - ζουν ευπρεπώς, παίρνουν τις 1.500 θερμίδες που χρειάζονται την ημέρα, δεν κρυώνουν. Αυτό έλειπε! Η μεγαλύτερη πρόκληση για ένα θεραπευτή είναι να προσπαθήσει να αυξήσει τις ανάγκες των ασθενών. Έχουν την ανάγκη να προσφέρουν, να έχουν υποχρεώσεις, την ανάγκη να κλάψουν, να λυπηθούν, να χαρούν. Η υλική ευμάρεια, μ' ένα ψιλοστίλβωμα καλύπτει την πραγματική κατάσταση, με αποτέλεσμα η κοινωνία, που ήδη δεν θέλει να δει το πρόβλημα, να μπορεί να το παρακάμπτει ευκολότερα. Αυτό δυστυχώς κάνει και η ίδια η πολιτεία. - Πώς το εξηγείτε; - Η πολιτεία ουδέποτε κατενόησε την ανάγκη να στηριχθεί στην εμπειρία των ανθρώπων που είχαν δουλέψει με το πρόβλημα. Επιτροπές επί επιτροπών αγνώστων εμπειρογνωμόνων, αυλοκόλακες, οσφυοκάμπτες της δοτής εξουσίας, κομματικά στελέχη, έχουν επιδράμει σε όλα τα κέντρα των αποφάσεων και λεηλατούν τους πόρους που διατίθενται γι' αυτούς τους ανθρώπους. Δεν μπορώ να κατηγορήσω κανέναν ότι εισήλθε στον χώρο της ψυχικής υγείας για να καρπωθεί επιδοτήσεις, διότι δεν έχω στοιχεία, αλλά μπορώ να κατηγορήσω τον αδιαφανή τρόπο με τον οποίο επιλέγονται, να πω ότι ξεφυτρώνουν από το πουθενά, ότι δεν είναι άνθρωποι του χώρου. - Τι προτείνετε; - Η πρότασή μου είναι η αναστολή της εφαρμογής του προγράμματος και ο σχεδιασμός ενός νέου σχεδίου δράσης, αφού προηγουμένως αποτυπωθεί η παρούσα κατάσταση με αξιόπιστο κι όχι με εξωραϊσμένο -και πολλές φορές ιδιοτελώς εξωραϊσμένο- τρόπο. Την πρόταση αυτή την έχω καταθέσει σε όλους τους υπουργούς Υγείας των τελευταίων χρόνων, αλλά ποτέ κανείς τους δεν με κάλεσε. Σκληρές αναμνήσεις από μια αποθήκη ανθρώπων Τα «πέτρινα χρόνια» στο Δαφνί θυμάται ο ψυχίατρος κ. Χαρίλαος Βαρουχάκης. «Από τότε έχουν αλλάξει μόνο οι υλικές συνθήκες», λέει στην «Κ». «Μπήκα στο Δαφνί το 1961. Εκεί μπήκα και από εκεί... βγήκα όταν συνταξιοδοτήθηκα. Πολλές φορές αισθάνθηκα την ανάγκη να νοσηλευθώ. Να δω πώς ζουν αυτοί οι άνθρωποι. Τα πρώτα χρόνια είχα βέβαια αυτή την εμπειρία γιατί εφημερεύαμε και μέναμε μέσα. Τα πρώτα χρόνια στο Δαφνί τα πέρασα μέσα στα κόπρανα. Στα λύματα και στα κόπρανα. Ήμασταν ένας εφημερεύων και 2.500 άρρωστοι. Καμιά φορά, μου τηλεφωνούσαν ότι πέθανε ένας ασθενής. Για να πάω να δω τον νεκρό, έπρεπε να πατήσω πάνω ή σε κόπρανα ή σε ανθρώπους που κοιμόντουσαν κάτω. Για πολλά χρόνια οι συνθήκες στο Δαφνί ήταν σαν της Λέρου. Οι άνθρωποι πέθαιναν και βιολογικά και ηθικά. Τα πράγματα άρχισαν να βελτιώνονται γιατί βρέθηκαν άνθρωποι εκεί που δεν μπορούσαν να ανεχτούν άλλο αυτήν την κατάσταση. Σε άγγιζε άμεσα. Αυτή είναι η δουλειά σου - να αγωνιστείς να γίνουν τα πράγματα καλύτερα. Εγώ στο Δαφνί είχα δημιουργήσει μια θεραπευτική μονάδα αποκατάστασης με όλες αυτές τις υπηρεσίες που χρειάζονται οι άρρωστοι. Είχα την υπόσχεση ότι θα θεσμοθετηθεί η λειτουργία της, αλλά δυστυχώς όταν συνταξιοδοτήθηκα διαλύθηκε». Για την μεταφορά Λυγερή Βασιλείου Μητέρα ΑμεΝΥ