νόηση, ετών 18:)

Δικαιούχοι είναι τα άτομα τα οποία κρίνονται από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή ότι έχουν:

• Σωματική, νοητική ή ψυχική ασθένεια ή αναπηρία με ποσοστό αναπηρίας από 67% και άνω,
• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και ποσοστό αναπηρίας  από 80% και άνω, ανεξαρτήτως του διατροφικού επιδόματος,
• Διαβήτη τύπου 1, ινσουλινοεξαρτώμενοι με ποσοστό αναπηρίας από 50% και άνω.

Αναλυτικά, σε ό,τι αφορά τους δικαιούχους ισχύουν τα εξής:

Δικαιούχοι επιδομάτων του προγράμματος οικονομικής ενίσχυσης για άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ) είναι τα ακόλουθα άτομα:

1. Τα ανασφάλιστα ή έμμεσα ασφαλισμένα άτομα.

2. Τα άμεσα ασφαλισμένα άτομα με αναπηρία, εφόσον:

• δεν ασκούν επάγγελμα και είναι εγγεγραμμένα στα Μητρώα του ΟΑΕΔ ή έχουν διακόψει την άσκηση του επαγγέλματος που ασκούσαν και δεν δικαιούνται σύνταξη ή επίδομα ή οποιαδήποτε άλλη οικονομική ενίσχυση από τον ασφαλιστικό φορέα τους, επειδή δεν πληρούν τις απαιτούμενες ασφαλιστικές προϋποθέσεις που προβλέπουν οι οικείες διατάξεις του ασφαλιστικού τους οργανισμού. Ως έλλειψη ασφαλιστικών προϋποθέσεων θεωρείται εκτός της μη συμπλήρωσης του απαιτούμενου ορίου ηλικίας και του χρόνου ασφάλισης, και η τυχόν ύπαρξη οφειλής από ασφαλιστικές εισφορές του ασφαλισμένου προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, εφόσον οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές υπερβαίνουν το προβλεπόμενο από τις διατάξεις του άρθρου 61 του ν. 3863/2010 (Α΄115) και του άρθρου 68 του ν. 4144/2013 (Α΄88) όριο οφειλών από ασφαλιστικές εισφορές.
• συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης, ενίσχυσης της απασχόλησης συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης ή / και εργάζονται σε Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του ν. 4019/2011 (Κοιν.Σ.Επ.) (άρθρο 13, ν.4331/2015 και άρθρο 34, ν.4430/2016)
• έχουν αναπηρία, η οποία οφείλεται σε ψυχική πάθηση ή νοητική υστέρηση ή συμπαθολογία ψυχικής πάθησης και νοητικής υστέρησης, με ποσοστό 50% και άνω στις ανωτέρω παθήσεις, και με συνολικό ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω που αναλαμβάνουν εργασία, εφόσον η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή η αυτοαπασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης και η κρίση αυτή πιστοποιείται με γνωμάτευση μονάδας ψυχικής υγείας, η οποία θα ισχύει για τρία (3) έτη, του αντίστοιχου Τομέα Ψυχικής Υγείας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ν. 2716/1999 (Α΄ 96). Τα ανωτέρω δεν έχουν εφαρμογή σε συνταξιούχους που αναλαμβάνουν μόνιμη ή με σχέση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου εργασία σε φορέα της Γενικής Κυβέρνησης (άρθρο 23, ν.4488/2017).
• δεν έχουν τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση από το Ταμείο τους.

3. Συνταξιούχοι ασφαλιστικών φορέων:

Κατά γενικό κανόνα η οικονομική ενίσχυση βαριάς αναπηρίας δεν χορηγείται  στα πρόσωπα τα οποία λαμβάνουν, από ημεδαπό ή αλλοδαπό φορέα κοινωνικής ασφάλισης σύνταξη γήρατος, αναπηρίας ή χηρείας, ανεξαρτήτως του ύψους του ποσού αυτής

Κατ΄εξαίρεση: 

Η οικονομική ενίσχυση βαριάς αναπηρίας χορηγείται ολόκληρη, 338,00 ευρώ σήμερα: α) στα πρόσωπα που λαμβάνουν παροχή ως ανασφάλιστοι υπερήλικες από τον ΟΠΕΚΑ και β) από 1-5-2023 και εφεξής, στα ανασφάλιστα και έμμεσα ασφαλισμένα τέκνα που λαμβάνουν  σύνταξη ή προσαύξηση από το δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ή φορέα κοινωνικής ασφάλισης ίση ή μικρότερη από το ποσό των  364,20 ευρώ μηνιαία. Διευκρινίζεται ότι από 1-1-2023 και εφεξής δεν εξετάζεται εάν  η σύνταξη και τυχόν προσαυξήσεις της  που λαμβάνουν από έμμεσο δικαίωμα τα τέκνα  χορηγείται λόγω της αναπηρίας τους αλλά μόνο αν το συνολικό καταβαλλόμενο μηνιαίο ποσό της  (κύρια, επικουρική και προσαυξήσεις) είναι ίσο ή μικρότερο από το ποσό των 364,20 ευρώ.

Από 1-1-2024, για την χορήγηση και συνέχιση  καταβολής της οικονομικής ενίσχυσης λόγω βαριάς αναπηρίας (ΦΕΚ Β΄108/1989), το καθαρό (προ φόρων) καταβαλλόμενο στον αιτούντα ή δικαιούχο, αντίστοιχα, από άλλο, πλην ΟΠΕΚΑ, δημόσιο φορέα ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ή φορέα κοινωνικής ασφάλισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής ποσό οικονομικής ενίσχυσης ή παροχής αναπηρίας ή σύνταξης ή προσαύξησης, θα συγκρίνεται με το ποσό των  375,13 ευρώ (364,20* 1,030) σύμφωνα με τις διατάξεις της κυα αριθμ. Φ11321/οικ.104985  (ΦΕΚ Β’ 6856/07.12.2023).

4. Τα άτομα με αναπηρία που εκτίουν στερητικές της ελευθερίας ποινές.

Λοιπές προϋποθέσεις χορήγησης επιδομάτων

α.  Να μην εμπίπτουν σε άλλο ειδικό  πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης ατόμων με αναπηρία (π.χ. οικονομική ενίσχυση ατόμων με βαριά νοητική υστέρηση, οικονομική ενίσχυση παραπληγικών–τετραπληγικών, οικονομική ενίσχυση για αιματολογικά νοσήματα κτλ).    

β. Να μη λαμβάνουν  οικονομική ενίσχυση για την αναπηρία τους από δημόσιο φορέα της ημεδαπής ή αλλοδαπής, από 1-5-2023 ίση ή μεγαλύτερη από το ποσό των 364,20 ευρώ μηνιαίως,(από 1-1-2024 ίση ή μεγαλύτερη από το ποσό των 375,13 ευρώ) .

γ. Να μην περιθάλπονται, με δαπάνες του Δημοσίου, ως εσωτερικοί ασθενείς ή τρόφιμοι σε δημόσια νοσηλευτικά ή προνοιακά ιδρύματα, αντίστοιχα, για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του τριμήνου.

δ. Να μην απουσιάζουν στο εξωτερικό για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι (6) μηνών.»

Τρέχον θεσμικό πλαίσιο

Παραθέτουμε το τρέχον θεσμικό πλαίσιο που αφορά τα επιδόματα για άτομα με αναπηρία, σε περίπτωση που οι πολίτες χρειάζεται να ανατρέξουν σε αυτό για αναλυτικές πληροφορίες για τους δικαιούχους.

1. Η αριθμ. Γ4α/Φ225/οικ.161/1989 KYA (Β΄108) κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
2. Η αριθμ. Π4γ/Φ225/οικ. 2866/1995 KYA (Β΄629) κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
3. Η αρ.Δ29α/Φ.32/Γ.Π.οικ.10804/528/2013 (Β΄ 1189) κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.
4. Η αριθμ. Φ11321/οικ.104985 (ΦΕΚ Β’ 6856/07.12.2023) κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης – Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

Γενικά δικαιολοητικά που απαιτούνται

1. Τα άμεσα ασφαλισμένα άτομα, βεβαίωση ΟΑΕΔ και προκειμένου περί αυτοαπασχολούμενου, επιπλέον βεβαίωση διακοπής εργασιών από αρμόδια Δ.Ο.Υ.
2. Τα άτομα με αναπηρία, η οποία οφείλεται σε ψυχική πάθηση ή νοητική υστέρηση ή συμπαθολογία ψυχικής πάθησης και νοητικής υστέρησης, με ποσοστό 50% και άνω στις ανωτέρω παθήσεις, και συνολικό ποσοστό 67% και άνω που αναλαμβάνουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται εφόσον η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή η αυτοαπασχόληση ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης, γνωμάτευση μονάδας ψυχικής υγείας, η οποία θα ισχύει για τρία (3) έτη, του αντίστοιχου Τομέα Ψυχικής Υγείας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ν. 2716/1999 (Α΄ 96).
3. Τα άμεσα ασφαλισμένα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), τα οποία συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης, ενίσχυσης της απασχόλησης συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης ή / και εργάζονται σε Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του ν. 4019/2011 (Κοιν.Σ.Επ.), βεβαίωση ΟΑΕΔ από την οποία να προκύπτει συμμετοχή στα αντίστοιχα προγράμματα ή βεβαίωση της Κοιν.Σ.Επ.
4. Τα ανασφάλιστα ή έμμεσα ασφαλισμένα τέκνα, τα οποία λαμβάνουν από οποιαδήποτε πηγή σύνταξη, προσαύξηση ή άλλου είδους οικονομική παροχή ίση ή μικρότερη από το ποσό των 364,20 ευρώ (από 1-1-2024, θα συγκρίνεται με το ποσό των  375,13 ευρώ), βεβαίωση του ασφαλιστικού φορέα από την οποία να προκύπτει το είδος της σύνταξης καθώς και το καθαρό ποσό που λαμβάνουν. 

Πηγή: Ο.Π.Ε.Κ.Α.