Θεραπεία μέσω παιχνιδιού (Play Therapy)
Η θεραπεία μέσω παιχνιδιού επινοήθηκε αρχικά ως εργαλείο για την ψυχοθεραπεία στους νέους που αντιμετωπίζουν (ψυχικά) τραύματα, ανησυχίες (φόβους) καθώς και διανοητικές ασθένειες. Σ’ εκείνο το πλαίσιο, το παιχνίδι γίνεται ένας τρόπος ώστε τα παιδιά να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους και να βρουν μηχανισμούς αντιμετώπισης.
Η θεραπεία αυτού του είδους, μέσω παιχνιδιού, παραμένει δημοφιλής εντούτοις, δεν πραγματοποιείται με τον ίδιο τρόπο όπως στα παιδιά με αυτισμό. Οι περισσότεροι ειδικοί προτείνοντας κάτι που αποκαλείται «θεραπεία μέσω παιχνιδιού» στα παιδιά με αυτισμό ουσιαστικά παρέχουν κάτι συγγενές με τη θεραπεία «παιχνίδι στο πάτωμα».
Η θεραπεία αυτή είναι μία τεχνική βασισμένη στο παιχνίδι που στηρίζεται στα καθαυτά ενδιαφέροντα ή στις έμμονες ιδέες των αυτιστικών παιδιών ώστε να αναπτύξει σχέσεις και δεξιότητες κοινωνικές/ επικοινωνιακές.
Ο αυτισμός είναι κατά ένα μεγάλο μέρος μια διαταραχή που επηρεάζει την επικοινωνία και την κοινωνικότητα. Τα παιδιά με αυτισμό το βρίσκουν εξαιρετικά δύσκολο να σχετιστούν με άλλους - ιδίως με συνομηλίκους - με τους συνήθεις τρόπους. Αντί να παίζουν με τα παιχνίδια με φανταστικούς ή συμβολικούς τρόπους (παραδείγματος χάρη, να προσποιούνται ότι μια κούκλα είναι στ’ αλήθεια "το μωρό μου") μπορεί να επιμένουν σε αντικείμενα, να τα χρησιμοποιούν για την αυτοδιέγερση και να απορροφούνται σε ένα δικό τους κόσμο.
Το παιχνίδι είναι ένα θαυμάσιο εργαλείο για τα παιδιά (και μερικές φορές ακόμη και για τους ενηλίκους) ώστε να κινηθoύν πέρα από το αυτιστικό κλείσιμο του εαυτού τους σε μια πραγματικά αμοιβαία αλληλεπίδραση. Με την κατάλληλη χρήση, το παιχνίδι μπορεί ακόμη να επιτρέψει στα νεαρά παιδιά να εξερευνήσουν τα συναισθήματά τους, το περιβάλλον τους, και τις σχέσεις με τους γονείς, τα αδέρφια και τους συνομηλίκους τους.
Πολύ συχνά, επίσης, η θεραπεία μέσω παιχνιδιού μπορεί να επιτρέψει στους γονείς να αναλάβουν έναν ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη και εξέλιξη του αυτιστικού τους παιδιού. Η θεραπεία αυτή μπορεί να διδαχθεί στους γονείς, και, με την πάροδο του χρόνου, οι γονείς να μπορούν να γίνουν οι ίδιοι θεραπευτές του παιδιού τους, ενώ ταυτόχρονα οικοδομούν μια πιο ισχυρή και σημαντική σχέση. Το άτομο που έχει το ρόλο του ειδικού θεραπευτή θα καθίσει στο πάτωμα με το παιδί σας και θα ασχολείται μαζί του αποκλειστικά όσο διαρκεί το παιχνίδι..
Παραδείγματος χάρη, ο παιδαγωγός μπορεί να ξεκινήσει με διάφορα παιχνίδια που το παιδί βρίσκει ενδιαφέροντα, και να του επιτρέψει να αποφασίσει τι, αν υπάρχει κάτι, που βρίσκει ενδιαφέρον. Αν διαλέξει ένα τρενάκι και το προχωράει μπροστά - πίσω, προφανώς άσκοπα, ο θεραπευτής μπορεί να πάρει ένα άλλο τρενάκι και να το τοποθετήσει μπροστά στο τρενάκι του παιδιού, κόβοντας το δρόμο. Αν το παιδί ανταποκριθεί - λεκτικά ή μη - τότε μια σχέση έχει αρχίσει. Αν δεν ανταποκριθεί, ο θεραπευτής μπορεί να ψάξει για επιλογές που διεγείρουν το ενδιαφέρον και απαιτούν μεγάλη ποσότητα ενέργειας ώστε να δεθεί με το παιδί. Το παιχνίδι με τις σαπουνόφουσκες έχει επιτυχία, καθώς και τα παιχνίδια που κινούνται, βγάζουν φωνές, δονούνται και όσα κατά κάποιο τρόπο κάνουν κάτι. Σταδιακά οι θεραπευτές θα δουλέψουν με το παιδί ώστε να δημιουργηθούν αμοιβαίες δεξιότητες (το να μοιράζονται, να παίρνουν τη σειρά), δεξιότητες επινόησης - φαντασίας (που προσποιούνται ότι ταΐζουν ένα ζωάκι, ότι μαγειρεύουν) ακόμη και αφηρημένες δεξιότητες σκέψης (φτιάχνοντας μαζί παζλ, λύνοντας προβλήματα).
Καθώς ένα παιδί γίνεται ικανότερο στο να σχετίζεται με άλλους, κι άλλα παιδιά μπορούν να έρθουν στην παρέα και πιο σύνθετες κοινωνικές δεξιότητες να αναπτυχθούν.
Πολλοί γονείς βρίσκουν ότι μπορούν να πραγματοποιήσουν τη θεραπεία μέσω παιχνιδιού από μόνοι τους, χρησιμοποιώντας τις βιντεοκασέτες και τα βιβλία ως οδηγό. Άλλοι στηρίζονται στην εμπειρία των εκπαιδευμένων θεραπευτών. Και ακόμα άλλοι επιλέγουν να φέρουν απλά τα παιδιά τους σε έναν ειδικό θεραπευτή ή να έρθει εκείνος στο σπίτι τους.
Εν πάση περιπτώσει, οι θεραπευτές μπορούν να προμηθεύσουν τους γονείς με εργαλεία για να συνδεθούν και να περάσουν μια ευχάριστη ώρα με τα παιδιά τους στο πλαίσιο του αυτισμού.
Μετάφραση:
- Ιππολύτη Κακάβα
Η μετάφραση έγινε εθελοντικά για το NOESI.gr.