Μία σελίδα του Οδηγού παρεμβάσεων

O Οδηγός των παρεμβάσεων του NOESI.gr περιγράφει προγράμματα (μοντέλα) παρέμβασης, θεραπείας και αντιμετώπισης στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης.

O Οδηγός παρεμβάσεων περιγράφει στόχους και μεθόδους παρέμβασης και αποκατάστασης στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης. Διατίθεται με άδεια χρήσης Creative Commons Διανο­μή 4.0 — CC BY-SA 4.0.[?]

Υποστηριζόμενη Διαβίωση

Εικόνα Άγγελος Κουτουμάνος

Η αυτόνομη διαβίωση έχει να κάνει με το δικαίωμα αυτο-διάθεσης και αυτο-καθορισμού. Είναι το δικαίωμα και η δυνατότητα να ακολουθήσεις μία πορεία δράσης. Είναι η δυνατότητα για να πετύχεις κάτι ή να αποτύχεις... 

Γράφει για το NOESI.gr
Άγγελος Κουτουμάνος 
Κοινωνικός λειτουργός

Η αυτόνομη ή άλλιώς ανεξάρτητη διαβίωση, ουσιαστικά, είναι ένας τρόπος ζωής που ορίζεται από τη δυνατότητα και την ευκαιρία να αποφασίζεις για τη ζωή σου και την ικανότητα να επιλέγεις τις δραστηριότητες που επιθυμείς. Αυτόνομη διαβίωση δεν είναι το να ζεις μόνος σου, να εργάζεσαι σε ένα πόστο ανάλογο με τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά σου, ή να έχεις έντονη κοινωνική ζωή, αν κι αυτά είναι παράμετροι της αυτόνομης διαβίωσης.

Η αυτόνομη διαβίωση έχει να κάνει με το δικαίωμα αυτο-διάθεσης και αυτο-καθορισμού. Είναι το δικαίωμα και η δυνατότητα να ακολουθήσεις μία πορεία δράσης. Είναι η δυνατότητα για να πετύχεις κάτι ή να αποτύχεις. Υπάρχουν, φυσικά, άνθρωποι με νοητικές αναπηρίες τέτοιες, που επηρεάζουν την ικανότητά τους να λάβουν αποφάσεις ή να αναλάβουν περίπλοκα σχέδια δράσης. Για αυτούς τους ανθρώπους, αυτόνομη διαβίωση σημαίνει να έχουν την ευκαιρία και τη δυνατότητα να είναι όσο το δυνατό περισσότερο αυτάρκεις. Η αυτόνομη διαβίωση δεν είναι εύκολη υπόθεση και κρύβει κινδύνους. Ωστόσο, εκατομμύρια άνθρωποι την αξιολογούν ως καλύτερη από μία ζωή εξαρτημένη, με μειωμένες ευκαιρίες και ανεκπλήρωτες προσδοκίες.


 Πώς ξεκίνησε η ιδέα;

...Ξεκίνησε με την πρωτοβουλία αναπήρων ανθρώπων σε πανεπιστήμια και οργανώσεις βετεράνων πολέμου. 

Η "αυτόνομη διαβίωση" (independent living) είναι ένα κίνημα του οποίου οι ρίζες ξεκινούν από το Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνια των ΗΠΑ, όπου το 1972 δημιουργήθηκε το πρώτο Κέντρο για την Ανεξάρτητη Διαβίωση. Ξεκίνησε με την πρωτοβουλία αναπήρων ανθρώπων σε πανεπιστήμια και οργανώσεις βετεράνων πολέμου. Ο αρχικός στόχος ήταν η στήριξη των ατόμων με αναπηρία, προκειμένου να απομακρυνθούν από τα νοσοκομεία, ιδρύματα ακόμα και τις οικείες τους, και η εγκατάστασή τους εντός της κοινότητας. Το κίνημα αντιστάθηκε ιδιαίτερα στην προκατάληψη και τα στερεότυπα για την αναπηρία κι εργάστηκε για την εξάλειψη αυτών. Κεντρικό άξονα του κινήματος αποτέλεσε η πεποίθηση, ότι οι άνθρωποι με αναπηρία μπορούν να πάρουν τον έλεγχο της καθημερινότητάς τους, της σκέψης και των αποφάσεών τους. Σήμερα, η εφαρμογή προγραμμάτων αυτόνομης διαβίωσης αποτελεί κοινή πρακτική σε πολλές χώρες, ευρωπαϊκές και μη, κι έχει πια θέσει τις βάσεις της για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των ανθρώπων με σωματική αναπηρία, νοητική υστέρηση, ψυχική ασθένεια. Στην πράξη, τείνει να αποτελέσει φυσική προέκταση του κινήματος αποϊδρυματοποίησης, επιδιώκοντας την καλύτερη ένταξη και αποκατάσταση της αναπηρίας εντός της κοινότητας όπου ζουν και αναπτύσσονται τα μέλη της.


 Γιατί δεν ξεκινάμε κι εμείς στην Ελλάδα; Τι μας λείπει;

...Μας λείπει η οργανωμένη φωνή των ενδιαφερομένων μερών, οι υποστηρικτικές δομές, η οργάνωση στη δημόσια διοίκηση, οι ίσες ευκαιρίες και μας λυπεί "να (μην) αφήσουμε τον ανάπηρο μόνο του"... 

Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για να επέλθει κοινωνική αλλαγή είναι, αν όχι η κοινωνική επανάσταση, η οργάνωση των φωνών των ενδιαφερομένων με στόχο την άσκηση κοινωνικής πίεσης, τη διεκδίκηση νόμιμων δικαιωμάτων, τη συνεργασία με τους επαγγελματίες ειδικούς στη διαδικασία του προγραμματισμού της προνοιακής πολιτικής. Μείον ένα. Η εφαρμογή των προγραμμάτων αυτόνομης διαβίωσης, είτε πρόκειται για ξενώνες, εκπαιδευτικά κέντρα, consultancy centres (ερευνητικά κέντρα που αναλαμβάνουν την εφαρμογή ή/και αξιολόγηση πιλοτικών κυρίως προγραμμάτων), τόσο σε Αμερική όσο και σε Ευρώπη, στηρίχθηκε σε ήδη υπάρχουσες δομές και από μία άποψη κατέληξε να αποτελεί είτε μία φυσική προέκταση αυτών των δομών είτε μία αναβαθμισμένη και περισσότερο ολιστική προσέγγιση των υπαρχουσών δομών. Δομές που κατάφεραν να αναλάβουν το βάρος των υπηρεσιών της αυτόνομης διαβίωσης έχουν αποδειχθεί οι ακόλουθες:

  • Direct Payments ή "Απευθείας Πληρωμές" 
    Πρόκειται για προγράμματα που ανθίζουν σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης σε ευρωπαϊκές χώρες και απευθύνονται σε ΑμεΑ, παρέχοντας εξατομικευμένα πακέτα υπηρεσιών σε είδος (χρήματα) απευθείας σε τραπεζικούς λογαριασμούς, προκειμένου οι δικαιούχοι ΑμεΑ να "αγοράσουν" τις υπηρεσίες που οι ίδιοι επιθυμούν από τον παροχέα που επιλέγουν σε μία ελεύθερη αγορά υπηρεσιών / αγαθών.
  • Home Help ή "Βοήθεια στο Σπίτι" 
    Πρόκειται για διεπιστημονικές ομάδες επισκεπτών επαγγελμάτων υγείας και πρόνοιας (κοινωνιολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, συνεργεία καθαρισμού, κ.λπ.) που αναλαμβάνουν τη στήριξη των δικαιούχων των υπηρεσιών στο χώρο όπου διαβιώνουν. Τα προγράμματα στοχεύουν στην εκπαίδευση επί το έργο (on the task / spot training).
  • Meals on Wheels ή "Γεύματα σε Ρόδες" 
    Πρόκειται για κινητά συνεργεία παράδοσης φαγητού.
  • Εξελιγμένες υπηρεσίες αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών
    Π.χ. Υπηρεσίες άμεσης δράσης κοινωνικής φροντίδας, τηλε-ιατρική, κ.α.

Με εξαίρεση τη νεοφερμένη στην Ελλάδα υπηρεσία "Βοήθεια στο Σπίτι", καμία από τις παραπάνω υπηρεσίες δεν προσφέρεται στη χώρα μας ευρέως στα άτομα με αναπηρία, γεγονός που καθιστά την εφαρμογή προγραμμάτων Αυτόνομης Διαβίωσης περισσότερο περίπλοκη. Μείον δύο. Επιπλέον, κάποια χαρακτηριστικά του κρατικού μηχανισμού, σε επίπεδο κυβερνητικό αλλά και τοπικής αυτοδιοίκησης μπορούν να συνδράμουν στην επιτυχημένη εφαρμογή προγραμμάτων Αυτόνομης Διαβίωσης. Αναφέρονται, επιγραμματικά:

  • Μειωμένη γραφειοκρατία (φανταστείτε ότι πολλές υπηρεσίες πρόνοιας προς τον δικαιούχο θα πρέπει να αντικατασταθούν από άλλες ή να αλλάξουν φορέα).
  • Ευέλικτα επιδόματα (φανταστείτε ότι μπορείτε να εργαστείτε για 6 μήνες περιστασιακά χωρίς τον κίνδυνο να χάσετε "δια παντός" κάποιο επίδομα, ας πούμε το επίδομα ανικανότητας προς εργασία).
  • Άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ ασφαλιστικών ταμείων και πελατών, όταν απαιτείται αναθεώρηση των συνθηκών ζωής / ασφάλισης των δικαιούχων.

Δεν είναι στους στόχους αυτής της δημοσίευσης να αποτελέσει πολιτικό μανιφέστο αλλά μάλλον δε χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει περίτεχνα κανείς για να στηρίξει την άποψη ότι αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι και τα πλέον συνηθισμένα στη δημόσια ζωή στη χώρα μας. Μείον τρία. Έστω και με ενδεχόμενο ακύρωσης λόγω οφ-σάιντ.

Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, για παράδειγμα στην Αγγλία και τη Γερμανία, οι δεσμοί της οικογένειας είναι περισσότερο χαλαροί από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για παράδειγμα στην Ελλάδα και την Ιταλία. Στην περίπτωση των τελευταίων, ο βασικός τύπος οικογένειας παραμένει η "εκτεταμένη" σε αντιδιαστολή με την "πυρηνική" οικογένεια, που είναι περισσότερο συχνή στις πρώτες προαναφερθείσες χώρες, αν και τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται έντονα στα περισσότερα από τα μεγάλα αστικά κέντρα των ευρωπαϊκών χωρών, ακόμα και στην Ελλάδα και την Ιταλία.

Είναι γεγονός, ότι ένα από τα πλεονεκτήματα της εκτεταμένης οικογένειας είναι το ευρύ υποστηρικτικό περιβάλλον για τα μέλη της, που ανανεώνει το δυνατιμό του με νεότερες γενιές και λειτουργεί αμφίδρομα μεταξύ μελών της ίδιας ευρείας, εκτεταμένης οικογένειας για τρεις γενιές ή περισσότερες.

Στην περίπτωση ενός ατόμου με αναπηρία, νοητική, πνευματική ή σωματική, ένα από τα φαινόμενα που παρατηρούνται συχνά (κοιτάξτε γύρω σας όταν βρίσκεστε στο γραφείο, τον κινηματογράφο, το λεωφορείο, σε διακοπές, για ψώνια, για καφέ, για ποτό) είναι η αποκλειστική σχεδόν (τουλάχιστο συγκριτικά με τους ομηλίκους στην κοινότητα χωρίς αναπηρία) συναναστροφή με άλλα άτομα εντός οικιακών χώρων. Στη χειρότερη περίπτωση, ο άνθρωπος με αναπηρία συναναστρέφεται μόνο τα μέλη της οικογένειάς του, ζει και αναπτύσσεται μέσα στο σπίτι του, με πιο απλά λόγια. Αυτό δεν μπορεί παρά να βρίσκεται σε συνάρτηση με την εσφαλμένη αντίληψή μας για το ρόλο της εκτεταμένης οικογένειας ως "οικογένειας-νοσηλεύτρια".

Όπως, συχνά συμβαίνει όταν δε βλέπουμε τα πράγματα στις πραγματικές τους διαστάσεις, όταν η εκτεταμένη οικογένεια θεωρείται "οικογένεια-νοσηλεύτρια", επιστρέφει σαν μπούμερανγκ στους ενδιαφερόμενους καθώς αυτή η μορφή της ελληνικής οικογένειας αποτελεί το "άλλοθι" όταν σχεδιάζονται οι προτεραιότητες της κοινωνικής πολιτικής. Συν ένα, αλλά ως αυτο-γκολ μετράει υπέρ του αντιπάλου. Μείον τέσσερα, λοιπόν. Αυτόνομη διαβίωση χωρίς εργασία σημαίνει έξοδα, αυξημένα, που λίγες οικογένειες μπορούν να αναλάβουν. Έξοδα που δε θα καλυφθούν από τα επιδόματα που παίρνει ένας άνθρωπος με αναπηρία στην Ελλάδα. Εργασία ανθρώπου με αναπηρία χωρίς στήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για εργασία είναι δύσκολος στόχος. Επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων παραβαίνουν το νόμο καθημερινά και δεν έχουν ούτε ένα εργαζόμενο με αναπηρία. Προγράμματα του ΟΑΕΔ για ΑμεΑ δε βρίσκουν συμμετέχοντες και υπολειτουργούν. Προστατευμένα εργαστήρια και εργαστήρια επαγγελματικής κατάρτισης για ΑμεΑ δεν καταφέρνουν να "πουλήσουν" το προϊόν τους, τον ειδικευμένο ΑμεΑ, στην αγορά. Μείον πέντε. Ποιος έχασε τελικά, 5-0; Η Ελλάδα νομίζετε έναντι της Ευρώπης ή της Αμερικής; Χμμμ... Μα, σκεφτείτε ότι ζούμε, εργαζόμαστε, διασκεδάζουμε, με δύο ταχύτητες, με διπλά μέτρα και σταθμά. Άλλο να είσαι ανάπηρος και άλλο να μην είσαι. Άρα λοιπόν, για το φύλλο αγώνα, Έλληνες χωρίς αναπηρία ΠΕΝΤΕ, Έλληνες με αναπηρία ΜΗΔΕΝ. Πιο παραστατικά: Μη ΑμεΑ - ΑμεΑ: 5 - 0. 

Κι όμως ... η αναπηρία δεν είναι των αναπήρων. Μας αφορά όλους. Ίσως όχι σήμερα αλλά αύριο. Ίσως όχι εμάς προσωπικά αλλά κάποιο φίλο. Ίσως όχι για το Ευρωπαϊκό Έτος 2003 για την Αναπηρία αλλά τον 21 αιώνα της παγκόσμιας οικονομίας, της παγκόσμιας κοινότητας, των παγκόσμιων οργανώσεων, των παγκόσμιων ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, της παγκόσμιας φωνής για ισότητα δικαιωμάτων και ευκαιριών.


 Προσκόλληση ΑμεΑ-οικογένειας: Μία προσωπική άποψη για τις εν δυνάμει δυσκολίες

...Σκεφτείτε, ότι η θεωρία της προσκόλλησης του Bowlby υποστηρίζει ότι ο τύπος του δεσμού που αναπτύσσουμε με τους γονείς μας είναι ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει τις σχέσεις μας, και τις αντιδράσεις μας προς την αλλαγή, το καινούργιο, την επίτευξη στόχων, την κατάκτηση νέων δεξιοτήτων και τη γενικότερη πορεία της ανάπτυξης της προσωπικότητάς μας. 

Προσκόλληση: Όρος, που εισήχθη από τον Bowlby. Αναφέρεται στη σταθερή σχέση - ισχυρό δεσμό, που αναπτύσσεται ανάμεσα στο παιδί και τη μητέρα του ή/και άλλα πρόσωπα του άμεσου περιβάλλοντος, τα οποία περιποιούνται και φροντίζουν το παιδί. Η σχέση αυτή εμπεριέχει έντονα συναισθήματα και θυμικές αντιδράσεις και διατηρείται σταθερή με το πέρασμα του χρόνου: το άτομο δείχνει τα θετικά συναισθήματά του προς τα πρόσωπα αυτά σε σταθερή βάση. Ο Bowlby, τη δεκαετία του 1970, μίλησε για την προσκόλληση μητέρας-βρέφους. Διέκρινε τις εξής φάσεις:

  • Α' φάση: Αδιαφοροποίητη αντίδραση
  • Β' φάση: Επιλεκτική διαφοροποίηση
  • Γ' φάση: Σωματική εγγύτητα
  • Δ' φάση: Προσαρμογή στις ανάγκες της μητέρας

Αργότερα, η Ainsworth διέκρινε τους εξής τύπους προσκόλλησης μητέρας-βρέφους: 

Α' φάση: Ασφαλής προσκόλληση

Τα βρέφη με αυτόν τον τύπο προσκόλλησης χαρακτηρίζονται από διαρκή και ενεργή αναζήτηση της μητέρας, επιδιώκοντας να διατηρούν εγγύτητα ή άλλη επίδραση με αυτή και δείχνουν ευχαριστημένα. Τα βρέφη εύκολα καθησυχάζονται από τη μητέρα και κάθε αποχωρισμός ακολουθείται από μέτριας έντασης διαμαρτυρία. Τα βρέφη είναι σχετικά απαλλαγμένα από θυμό και μπορούν να στρέψουν το ενδιαφέρον τους προς τον περιβάλλοντα χώρο, κινούμενα μέσα σε αυτόν και εξερευνώντας τον. 

Β' φάση: Αγχώδης - Αποφευκτική προσκόλληση 

Τα βρέφη με αυτόν τον τύπο προσκόλλησης εμφανώς αποφεύγουν την εγγύτητα ή την αλληλεπίδραση με τη μητέρα κατά τα επεισόδια επανασύνδεσης. Είτε το βρέφος αγνοεί τη μητέρα, όταν αυτή επιστρέφει, είτε την υποδέχεται με αντιδράσεις όπως οπισθοχώρηση, στρέφοντας το βλέμμα ή γυρνώντας την πλάτη. Κατά τα επεισόδια αποχωρισμού δεν είναι ανήσυχα ή η ανησυχία τους δε συνδέεται εμφανώς με την απουσία της μητέρας. Τα βρέφη εκδηλώνουν θυμό και δεν επιθυμούν να τα κρατούν στην αγκαλιά αν και εκνευρίζονται ακόμα περισσότερο όταν τα αφήνουν κάτω. Βασικό χαρακτηριστικό είναι η ανικανότητά τους να βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τη μητέρα και, ακόμα κι όταν είναι μαζί της, συνεχίζουν να είναι νευρικά. Είναι εμφανής ένας φαύλος κύκλος: η νευρικότητα του παιδιού εκνευρίζει τη μητέρα, η οποία με τη σειρά της απορρίπτει το βρέφος άμεσα ή έμμεσα κι εκείνο αντιδρά στην απόρριψη με άγχος και αυξάνει τις απαιτήσεις του. 

Γ' φάση: Αγχώδης - Αμφιθυμική - Ανθιστάμενη προσκόλληση 

Τα βρέφη με αυτόν τον τύπο προσκόλλησης αναζητούν την εγγύτητα και την επαφή, ενώ ταυτόχρονα δίνουν την εντύπωση ότι είναι αμφιθυμικά κατά την αναζήτηση αυτή. Δείχνουν να "κρατούν κακία", όταν η μητέρα επιστρέφει και προβάλλουν σωματική αντίσταση. Φαίνεται να είναι δύσκολο για τη μητέρα να τα καθησυχάσει. Τα βρέφη εκνευρίζονται όταν φεύγει η μητέρα τους και είναι μάλλον απίθανο να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους, ακόμα και όταν η μητέρα είναι παρούσα. Φαίνεται να βρίσκονται σε σύγχυση και να είναι φοβισμένα. Αντιδρούν έντονα στην παρουσία ξένου προσώπου, ανεξάρτητα από την παρουσία της μητέρας.

Σημείωση συγγραφέα... Σας θυμίζουν κάτι αυτοί οι τύποι προσκόλλησης; 

Η Ainsworth υποστήριζε την άποψη, ότι ο τύπος προσκόλλησης που αναπτύσσει το βρέφος με τη μητέρα, είναι ενδεικτικός της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του βρέφους. Αναλόγως, ο τύπος προσκόλλησης επηρεάζει την ανάπτυξη του παιδιού και εφήβου. Από πολλούς αναγνωρίζεται μία άμεση σχέση του τύπου προσκόλλησης κατά τη βρεφική ηλικία με την "ψυχολογική ωριμότητα" του ενηλίκου ατόμου.

Η ψυχολογική ωρίμανση έχει οριστεί ως η εξελικτική διαδικασία, μέσω της οποίας το άτομο διαφοροποιείται - αποχωρίζεται συναισθηματικά από την αρχική του οικογένεια (οικογένεια καταγωγής), ενώ εξακολουθεί να διατηρεί κάποια συναισθηματική επαφή με αυτή. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μία σχετική διαφοροποίηση, αυτονομία και εξατομίκευση.

Σκεφτείτε, ότι η θεωρία της προσκόλλησης του Bowlby υποστηρίζει ότι ο τύπος τού δεσμού που αναπτύσσουμε με τους γονείς μας είναι ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει τις σχέσεις μας, τις αντιδράσεις μας προς την αλλαγή, το καινούργιο, την επίτευξη στόχων, την κατάκτηση νέων δεξιοτήτων και τη γενικότερη πορεία της ανάπτυξης της προσωπικότητάς μας. Υπερβολικό; Σας φαίνεται δύσκολο να πιστέψετε ότι συνθήκες που επικρατούν στη βρεφική και πρώιμη παιδική ηλικία επιδρούν καθοριστικά στο ποιοι, πώς, πότε, και γιατί γινόμαστε όποιοι γινόμαστε; Σκεφτείτε σε πόσες σε οικογένειες με ή χωρίς ανάπηρα μέλη, ενήλικες και παιδιά, έχουν μία σχέση με τους γονείς τους - το διάστημα που συγκατοικούν με αυτούς - σαν κι αυτή που αναφέρεται σε έναν από τους τύπους προσκόλλησης. Και σκεφτείτε πώς μία τέτοια σχέση που παίρνει χρόνια για να σχηματιστεί, τουλάχιστον μέχρι την ενηλικίωση ενός ατόμου - οπότε και θα αρχίσει να τίθεται το ζήτημα της ανεξάρτητης διαβίωσης - μπορεί να επηρεάσει τη στάση του μέλους που θέλει να ζήσει ανεξάρτητα αλλά και τη στάση των λοιπών μελών της οικογένειας, κυρίως τους γονείς, απέναντι στην προσπάθεια του να κατακτήσει τη συνθήκη της ανεξάρτητης διαβίωσης.


 Γιατί τώρα περισσότερο από ποτέ ολοένα ασχολούμαστε με την ανεξάρτητη ή αυτόνομη διαβίωση;

...Είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων! 

Στην πράξη, στόχος του σύγχρονου κράτους πρόνοιας είναι: α) η διαβίωση όσων ΑμεΑ δεν έχουν ανάγκη από ενδονοσοκομειακή φροντίδα, εντός της κοινότητας, β) η πρόσβαση στις υπηρεσίες και τα αγαθά της κοινότητας και γ) η διατήρηση ενός πόστου εργασίας. Το 2003, το πρώτο Ευρωπαϊκό Έτος για την αναπηρία, σηματοδοτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω μίας επίσημης κι οργανωμένης προσπάθειας, να απευθυνθεί στις σύγχρονες ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, αφενός, και την κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιδιότητά τους ως φυσικών προσώπων αφενός και πολιτών αφετέρου. Δεν αρκεί να λέμε ότι κάτι αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα... Είναι ζήτημα στάσεων κοινωνικών. Η διακήρυξη της Διεθνούς Συμμαχίας για την Αναπηρία (International Disability Alliance) προς την επιτροπή για τη Συνθήκη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την Αναπηρία, το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Δράσης (World Programme of Action) και το εκτελεστικό εργαλείο του, οι Πρότυποι Κανόνες (Standard Rules), ζητούν μία περισσότερο ανθρωποκεντρική προσέγγιση της αναπηρίας βάσει των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μίας μειοψηφούσας κοινωνικής ομάδας που βρίσκεται σε κίνδυνο διακρίσεων εις βάρος της, προς αντικατάσταση του ιατρικού - κοινωνικού μοντέλου, που κυριάρχησε στη χώρα μας έως πριν μερικά χρόνια. Τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα των ΑμεΑ ορίζονται ως τα ακόλουθα: αξιοπρέπεια, αυτοκαθορισμός, ελευθερία, ισότητα, κοινωνική δικαιοσύνη. Αποτελεί ατυχή πραγματικότητα, ωστόσο, ακόμα και στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες του 21ου αιώνα, η συνήθης παραβίαση των βασικών δικαιωμάτων των ΑμεΑ, και δη του αυτοκαθορισμού και της προσωπικής ελευθερίας, της ισότητας ευκαιριών στην εκπαίδευση, την εργασία και την ποιότητα ζωής, όσο και της προσωπικής ανάπτυξης. Στις καταναλωτικές, καπιταλιστικές κοινωνίες της δύσης, η ποιότητα ζωής, η εργασία, η ατομική και κοινωνική ανάπτυξη κι ο προσωπικός αυτοκαθορισμός συνδέονται άρρηκτα με τις οικογενειακές κι επαγγελματικές συνθήκες των πολιτών. Οι ΑμεΑ βρίσκονται, λόγω των κοινωνικών επιπτώσεων της αναπηρίας, σε μειονεκτική και συχνά αδιέξοδη θέση σε σχέση με το γενικό πληθυσμό σε ό,τι αφορά την πρόσβαση και απορρόφηση στην κοινότητα, σε επίπεδο διαβίωσης και απασχόλησης. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι ΑμεΑ μπορούν, όταν συντείνουν οι συνθήκες, να λειτουργήσουν ως αυτόνομα, μερικώς ή μη, άτομα στα πλαίσια της κοινότητας, μιας γειτονιάς ή ενός εργασιακού περιβάλλοντος, όπου ζουν και αναπτύσσονται. Η σύγχρονη πρακτική, που καθορίζει την πολιτική των κυβερνήσεων των δυτικών κοινωνιών, προσβλέπει σε μία προοπτική αποκατάστασης των ΑμεΑ μετά την ενηλικίωσή τους, προκειμένου να απομακρυνθούν από την οικογένεια καταγωγής και να μπορέσουν να επιτύχουν στο μεγαλύτερο δυνατό την αυτονομία τους σε ατομικό, κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο. Η φυσική λειτουργία του ατόμου που πιστεύει στις δυνατότητές του (και γιατί όχι, κατά προέκταση, των κοινωνίων) είναι όταν έχει ένα όραμα και προσβλέπει σε αυτό να εργάζεται προς αυτό το σκοπό. Δεν αρκεί να προσβλέπουμε χωρίς να συνδράμουμε. Αλλιώς, είναι σα λόγια δίχως πράξεις. 

Ημερομηνία αρχικής δημοσίευσης:
3 Δεκεμβρίου 2003

Το άρθρο γράφτηκε με αφορμή το Έτος για ΑμεΑ (2003) και δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο με αφορμή την Ημέρα για ΑμεΑ (3/12).
Διαφήμιση — Ζητήστε προσφορά

Ψηφιακό Γραφείο ® NOESI.gr | Τι είναι και πώς λειτουργεί;

Εικόνα NOESI.gr

Ψηφιακό Γραφείο ® NOESI.gr.Το Ψηφιακό Γραφείο ® NOESI.gr βασίζονται σε μία διαδικτυακή πλατφόρμα τηλεργασίας, προσαρμοσμένη στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης. Η πλατφόρμα παρέχει πρόσβαση σε εργαλεία που λειτουργούν εξ αποστάσεως, μέσω internet. Το Ψηφιακό Γραφείο μπορεί να συνδέεται και να υποστηρίζεται από τη Γραμματεία του NOESI.gr, ώστε να εμπλουτίζεται διαρκώς με νέο υλικό. Παρέχεται με την τεχνική υποστήριξη της Google.

Εφαρμογές του Ψηφιακού Γραφείου από το NOESI.gr.

Εικόνα συνδέσμου προς επίσκεψη.​ Μάθετε περισσότερα.

Βρείτε ένα θέμα άμεσα!

Δείτε τη νέα πλατφόρμα του Οδηγού υπηρεσιών: www.pronoise.org

Λογότυπο οδηγού υπηρεσιών "Προνόησε".

Σχετικά με τις παραπομπές στους Οδηγούς του NOESI.gr, η χρήση είναι ελεύθερη υπό τις εξής προϋποθέσεις. Είναι σημαντικό να αναφέρετε ως πηγή των πληροφοριών τη σελίδα www.noesi.gr/book εφόσον χρησιμοποιήσετε υλικό από τους Οδηγούς του NOESI.gr με οποιοδήποτε τρόπο, προφορικά ή σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. Σεβαστείτε το έργο της ομάδας της νόησης στο διαδίκτυο (noesi.gr) και εξασφαλίστε στον αναγνώστη τη δυνατότητα να βρίσκει έγκυρες και ενημερωμένες πληροφορίες για θέματα υγείας και πρόνοιας. Για τον σκοπό αυτό, ενημερώνουμε τις σελίδες των Οδηγών τακτικά. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε το υλικό αυτής της ιστοσελίδας ελεύθερα, εφόσον αναφέρετε την πηγή του άρθρου (λ.χ. NOESI.gr) και το όνομα του Οδηγού (λ.χ. Οδηγός διαταραχών, Οδηγός δικαιούχων, Οδηγός παρεμβάσεων, Οδηγός υπηρεσιών κ.ά.) ή το όνομα του συντάκτη και παραθέσετε ευκρινώς τη διεύθυνση της παρούσας ιστοσελίδας — χωρίς ειδική άδεια από το NOESI.gr — λαμβάνοντας υπόψη την παρακάτω άδεια χρήσης και τον Κανονισμό Λειτουργίας του www.noesi.gr.
 
cc logo  
 

Η άδεια του παρόντος άρθρου (έργου) είναι Creative Commons — Αναφορά Δημιουργού Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές (CC BY-SA 4.0). Η άδεια αυτή επιτρέπει στους άλλους να τροποποιούν το έργο αυτό και να το αναμιγνύουν με άλλα, εφόσον αποδίδουν την αναγνώριση στην πηγή (Credit) και υπαγάγουν τα νέα έργα τους στους ίδιους όρους. Όλα τα νέα έργα που βασίζονται σε αυτό το έργο θα φέρουν την ίδια άδεια, οπότε και τα οποιαδήποτε παράγωγα θα επιτρέπουν και την εμπορική χρήση.