Κληρονομικότητα: Νόμοι του Μέντελ
Ο όρος αναφέρεται στην ιδιότητα των ζωντανών οργανισμών να μεταβιβάζουν όλα τα βιολογικά χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα (φυσιολογικά, βιοχημικά, μορφολογικά, δομικά, συμπεριφοράς κ.ά.) στους απογόνους τους. Με άλλα λόγια, πρόκειται για τη μεταβίβαση από γονείς σε παιδιά ορισμένων χαρακτηριστικών.
Οι Νόμοι του Μέντελ
Ο μοναχός Γρηγόριος Μέντελ (1822 - 1884) ήταν ο πρώτος που απέδειξε (1865) ότι τα χαρακτηριστικά των γονέων ξαναβρίσκονται στις γενιές των απογόνων, ακολουθώντας ορισμένες σταθερές αριθμητικές αναλογίες. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων, που έκανε με διασταυρώσεις ανάμεσα σε διάφορες ποικιλίες μπιζελιών, αποκάλυψαν την ύπαρξη μηχανισμών στην κληρονομική μεταβίβαση των χαρακτηριστικών. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι γνωστοί ως "νόμοι του Μέντελ".
Γενετική
Η ανακάλυψη του Μέντελ έμεινε άγνωστη μέχρι το 1900, όταν τρεις βιολόγοι, ο Ούγκο ντε Βρις, ο Καρλ Κόρενς και ο Έρικ Τσέρμαν ανακάλυψαν ξανά, ξεχωριστά ο καθένας τους, τους βασικούς νόμους της κληρονομικότητας. Από τη στιγμή αυτή γεννήθηκε η καινούρια επιστήμη, που μελετά τη κληρονομικότητα και το 1906 ονομάστηκε Γενετική. Αυτή μελετά τη φύση, τους μηχανισμούς λειτουργίας και τον τρόπο μεταβίβασης των κληρονομικών χαρακτηριστικών. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει αναπτυχθεί σε σημαντικό βαθμό η έρευνα της κληρονομικότητας σε μοριακό επίπεδο.
DNA
O χημικός φορέας της είναι το δεσοξυριβονουκλεϊνικό οξύ ή DΝΑ, που βρίσκεται στον πυρήνα του κυττάρου. Στα μόρια του DΝΑ, και συγκεκριμένα στην αλληλουχία των βάσεών του, βρίσκονται κωδικοποιημένες οι γενετικές πληροφορίες που καθορίζουν όλα τα χαρακτηριστικά ενός οργανισμού. Η μονάδα της κληρονομικότητας είναι το γονίδιο, το οποίο καθορίζει ή συμμετέχει στον καθορισμό ενός χαρακτηριστικού.
Γονίδια
Ο άνθρωπος διαθέτει τουλάχιστον 75.000 γονίδια. Aπό το 1991 ξεκίνησε σε παγκόσμιο επίπεδο το πρόγραμμα χαρτογράφησης του ανθρώπινου γονιδιώματος, προκειμένου να διευκρινιστεί πλήρως η κληρονομικότητα και η γενετική ταυτότητα του ανθρώπου.
Γενετική μετάλλαξη μέσω Μηχανικής Γενετικής
πό τις αρχές της δεκαετίας του 1980 είναι πλέον δυνατή η εισαγωγή γονιδίων στον οργανισμό των φυτών και των ζώων, με τελικό αποτέλεσμα την τροποποίηση των κληρονομικών τους ιδιοτήτων. Στα επιστημονικά εργαστήρια έχουν δημιουργηθεί φυτά που οι καρποί τους δεν αλλοιώνονται γρήγορα ή που είναι ανθεκτικά σε ιούς και έντομα, αλλά και ζώα με βελτιωμένα και χρήσιμα χαρακτηριστικά. Το μέρος αυτό της Γενετικής επιστήμης, έχει ονομαστεί Μηχανική Γενετική (Genetic Engineering) και η διαδικασία που προωθεί Γενετική Μετάλλαξη (Genetic Modification).
Κυτταρική θεραπεία
Η πλέον ριζοσπαστική επέμβαση, όμως, στην κληρονομικότητα του ανθρώπου είναι η άμεση θεραπεία της γενετικής βλάβης με αντικατάσταση ή συμπλήρωση του "ελαττωματικού" γονιδίου σε συγκεκριμένα σωματικά κύτταρα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 έγινε για πρώτη φορά η επιτυχής εφαρμογή της μεθόδου, ενώ οι προσπάθειες συνεχίζονται μέχρι σήμερα, με στόχο να αντιμετωπιστούν όλες οι κληρονομικές ασθένειες.